پیشینه و مبانی نظری اضطراب
مبانی نظری اضطراب
اضطراب
اضطراب به منزله ی بخشی از زندگی انسان ، در همه ی افراد در حدی اعتدال آمیز وجود دارد و در این حد ، به عنوان پاسخی سازش یافته تلقی می شود ، اما اگر از این حد خارج شود و جنبه ی مزمن و مداوم بیابد به منزله ی شکست و سازش نایافتگی تلقی می گردد ( دادستان ، 1380 ).
اضطراب ، احساس رنج آوری است که با یک موقعیت ضربه آمیز کنونی یا با انتظار خطری به شی ء نامعین وابسته است ( دادستان ، 1380 ).
اضطراب یک حالت نگرانی و دلشوره است که با ترس پیوند دارد . موضوع اضطراب ، مانند خطری مبهم یا یک رویداد احتمالی ناگوار ، معمولا نا مشخص و اختصاصی تر از موضوع ترساست ( بال ترجمه ی مسدد ، 1379 ).
از نظر سولیوان ( 1974 ) اضطراب انعکاسی از تنش درونی است ؛ در حالی که ترس سازو کاری است که بر پایه ی رویارویی با خطرات واقع بینانه تر خارجی به کار می رود ( بال ترجمه ی مسدد ، 1379 ).
از نظر آدلر2 ( 1929 ، به نقل از آزاد ، 1376 ) اضطراب در رویارویی شخص با خود و دیگران ؛ در ارتباط با احساس حقارت و نحوه جبران آن مطرح می شود .
هورنای3 ( 1948 ) اضطراب ناشی از تجارب گذشته و نحوه ی ارضای نیازهای شخصی و فرمهای تشخیصی افراد را ، مطرح می کند . اریکسون4 ( 1963 ) با اتکا روی آموزش اعتماد و محبت و احساس امنیت در دوران کودکی اضطراب را روشن کرده و معتقد است که کودکانی که از ابتدا امنیت را تجربه نکرده اند در مقابل دیگران با اضطراب و نا امنی روبرو می شوند ( به نقل از آزاد ، 1376 ).
نظریه های اضطراب
نظریه روان تحلیل گری
فروید ( 1923 ) معتقد است که اضطراب هشدار و تهدیدی است علیه « خود » که از فشار یک تمایل یا خواسته غیر منطقی ناشی می شود و در صدد وارد شدن به حیطه آگاهی ، جهت تخلیه بار هیجانی می باشد . این فشار از طرف ناخوداگاه خود را به استفاده کردن از جهت مقابله با سائق های نامعقول وادار می نماید ( دادستان ، 1371 ).
نظریه رفتار گرا
اضطراب را واکنشی می داند که بر اساس قوانین یادگیری ، قابل توجیه است . مشکلات رفتاری به منزله ی الگوهایی از پاسخ نامناسب نگریسته می شوند که احتمالا با شرایط محرک بیزار کننده ، آموخته می شوند ؛ و به علت این که در زمینه کمک به فرد برای اجتناب از پیامدهای نامطلوبکارایی دارند ؛ حفظ می شوند . بر اساس این دیدگاه ، بسیاری از حالات غیر روانی ، پاسخ های شرطی هستند که به نحوی تقویت می شوند و ادامه می یابند ( پور افکاری ، 1368 ).
نظریه شناختی
مفاهیم شناختی حالتهای اضطرابی ، حاکی از آن است که الگوهای تفکر اشتباه آمیز ، مسخ شده و